کشمکش بر سر پذیرش پناهجویان ایرانی در آلمان

دويجه وله : هفتهنامه آلمانی "دی تسایت" در مقالهای به قلم یورگ لاو به سیاست دولت آلمان در مورد پناهجویان ایرانی پرداخته و به آن انتقاد میکند. وزارت کشور آلمان میخواهد شمار پناهندگان ایرانی خود را بسیار محدود نگاه دارد.

یورگ لاو مقاله خود بنام "تنها کلامی گرم"  را با یادآوری تظاهرات چندصدهزار نفره در ایران در تابستان سال گذشته آغاز می کند. او مینویسد که این تظاهرات همدردی و احترام مردم جهان را برانگیخت، بخصوص پس از آنکه جهانیان به چشم خود دیدند که چگونه جمهوری اسلامی کوشید حرکت اعتراضی مردم ایران را بوسیله چماقداران خود، شلیک به سوی جمعیت و زندانی کردن هزاران نفر سرکوب کند.

لاو همچنین یادآور میشود که در آن هنگام از جمله صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل، خشونت نیروهای امنیتی ایران را محکوم و با خانوادههای قربانیان خشونت دولت ایران ابراز همدردی کرد. اما از نظر نویسنده، دولت آلمان نتوانسته همدردی خود را با ایرانیان دردمند در عمل نشان دهد.

تلاشها برای کمک به پناهجویان ایرانی

در گزارش لاو میخوانیم که فعالان حقوق بشر در آلمان ماههاست میکوشند کاری کنند تا دولت آلمان چند تن از پناهجویانی را که به طور خاص در خطر هستند و دچار آسیبدیدگی شدهاند، به عنوان پناهنده بپذیرد. لاو برای نمونه از مهران براتی و فرین فخاری نام میبرد، دو تن از ایرانیانی که به عنوان مخالفان رژیم شاه و نیز جمهوری اسلامی سالهاست در آلمان به سر میبرند؛ این دو در تلاشاند تا به کمک پرفسور هایو فونکه، استاد علوم سیاسی در برلین، ارتباطی میان پناهجویان ایرانی و مقامات دولت آلمان برقرار کنند.

در میان پناهجویان، به نوشته لاو، دانشجویانی هستند که در زندان به آنها با باتوم تجاوز شده، کسی هست که چند مهره پشتش را خرد کردهاند، دیگری که با فشار روحی خرد شده، وادارش کرده بودند مدفوع خود را بخورد و هم اکنون دچار حمله آسم است.

بسیاری از ایرانیان دگراندیشی که از میهن خود گریختهاند، در ترکیه پناه جستهاند و بدون درآمد و دسترسی به کمکهای درمانی و در ترس مدام از نیروهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی روز و شب را به سر میآورند.

مقایسهای میان پناهجوپذیری آلمان و دیگر کشورها

طبق اطلاعاتی که یورگ لاو بدست میدهد، دولت آلمان لیستی شامل نام ۸۰ نفر را در اختیار دارد که بیشتر آنان روزنامهنگار، وبلاگنویس و فعال دانشجویی «جنبش سبز» بودهاند. اما به گفته لاو، مقامات آلمانی سعی میکنند حجم این لیست را هر چه ممکن است کوچکتر کنند  و به بیست نفر برسانند. البته به گفته لاو، وزارت کشور آلمان هنوز هم نپذیرفته که حتی به این بیست نفر پناهندگی بدهد.

لاو برای مقایسه، آماری از وضعیت دیگر کشورها در این زمینه عرضه میکند: آمریکا تنها در سال گذشته ۱۱۶۹ ایرانی را که در ترکیه بودهاند، به عنوان پناهنده پذیرفته است، کانادا ۲۵۵ نفر را، استرالیا ۸۹ نفر و سوئد ۴۵ نفر را.

لاو مینویسد که در ۸ مارس امسال سخنگوی وزارت کشور آلمان در برابر خبرنگاران گفت، آلمان به یک سری از موارد مستدل درخواست پناهندگی پاسخ مثبت خواهد داد؛ و باز به گفته لاو، از آن زمان ۷ هفته گذشته و وزارت کشور همین سخن را تکرار میکند، «به سخن دیگر، در این ۷ هفته هیچ اتفاقی نیفتاده است».

«پناهنده ایرانی زیاد داشتهایم، نوبت دیگران است»

پرفسور هایو فونکه به "دی تسایت" گفته است، احساس میکند که وزارت کشور آلمان این استراتژی را دنبال میکند که هم پناهجویان و هم مدافعان آنان را دلسرد کند. در وزارت کشور گفتهاند، دولت آلمان در زمان شاه و سپس آیتالله خمینی ایرانیان زیادی را به پناهندگی پذیرفته است و اکنون نوبت ملتهای دیگر است. در این وزارتخانه همچنین گفتهاند که ایالتهای مختلف آلمان باید آمادگی خود برای پذیرش پناهندگان ایرانی را اعلام کنند.

به نظر فونکه همه این حرفها بهانه است. فونکه میگوید که کشورهای دیگر، مانند نروژ که میخواهد ۱۴۰ ایرانی را به پناهندگی بپذیرد، بسیار بازتر از آلمان عمل میکنند. افزون بر این ایالتهای نوردراین وستفالن، هامبورگ و برلین برای پذیرفتن در مجموع ۲۰ پناهنده ایرانی اظهار آمادگی کردهاند. فونکه میپرسد که چرا وزارت کشور آلمان در مورد این سه ایالت سکوت میکند.

ربط میان پناهندهپذیری و حیثیت آلمان

نویسنده "دی تسایت" بر این ظن است که شاید نمیخواهند گفته شود که دولت کنونی آلمان که ائتلافی از حزب دمکرات مسیحی و لیبرالهاست، در سیاست خود برای پذیرش پناهندگان بسیار گشاده دستی میکند.

روپرشت پولنتس، رئیس کمیسیون سیاست خارجی پارلمان آلمان که از حزب دمکرات مسیحی است، به خبرنگار "دی تسایت" میگوید که برای حیثیت و اعتبار آلمان بسیار مهم است که چه سیاستی را در برابر ایران اتخاذ کند. وی میافزاید: «باید برای قضات و وکلایی که در ایران در سرکوب اپوزیسیون شرکت داشتند، روشن شود که ما احکام شرمآور آنان را قبول نداریم.» پولنتس معتقد است که آلمان باید در حل مسئله پناهندگان ایرانی سهیم باشد تا به ایران نشان دهد که بخاطر مسئله اتمی چشم بر وضعیت حقوق بشر در ایران نمیبندد.

نویسنده "دی تسایت" مینویسد که دولت آلمان از سال ۲۰۰۸ درخواست حدود ۲۵۰۰ پناهجوی عراقی را برای پناهندگی پذیرفته است. در ابتدا هدف آن بوده که بخصوص مسیحیانی را که بیرحمانه زیر پیگرد بودند، بپذیرند، اما سپس با انتقاد به "مسیحی نبودن" پذیرش تنها مسیحیان، عراقیانی هم که عقاید مذهبی دیگر داشتند، به پناهندگی پذیرفته شدند.

اخلاق دوگانه؟

یورگن لاو مینویسد که «پناهجویان جنبش سبز» نمیتوانند امید زیادی داشته باشند که درخواستشان در آلمان پذیرفته شود، چون حتی موضوع پذیرش ۲۰ نفر مقاومتی شدید را برانگیخته است.

قرار است مازیار بهاری، خبرنگار ایرانی "نیوزویک"، که خود ماهها زندانی بود و پس از اعتراضهای وسیع آزاد شده، به لندن رفت، در روز هفتم ماه مه (۱۷ اردیبهشت)  به نمایندگی از سوی همکاران خود جایزه هنری- نانن، مهمترین جایزه ژورنالیستی آلمان را در شهر هامبورگ دریافت کند. در  توضیح علت اعطای این جایزه به ژورنالیستها ایرانی آمده است که «آنان در کشورشان با سختترین فشارها روبرو هستند».

یورگن لاو در پایان مقاله خود به این دوگانگی اشاره کرده مینویسد: «تلخ است که دولت آلمان همزمان همدردان بهاری را – که در ضمن افکار عمومی آلمان شناخت خود از جنبش سبز را مدیون، مقالهها، ویدئوها، بلاگها و توییتهای آنان است – تنها میگذارد.»